Egfr – co to jest i jak działa?
Czym jest egfr i jak się je oblicza?
eGFR, czyli szacowana filtracja kłębuszkowa, to kluczowy parametr oceniający funkcję nerek. Określa on, jak efektywnie nasze nerki są w stanie filtrować krew, usuwając z niej zbędne produkty przemiany materii. Badanie egfr co to jest i jak działa? W praktyce jest to szacunkowy wskaźnik, który wyliczany jest na podstawie kilku danych. Podstawowym elementem jest stężenie kreatyniny we krwi – naturalnego produktu przemian metabolicznych, głównie w mięśniach, który jest usuwany przez nerki. Do obliczenia eGFR wykorzystuje się także wiek, płeć, a w niektórych przypadkach również masę ciała, wzrost oraz rasę pacjenta. Wynik podawany jest zazwyczaj w jednostkach ml/min/1,73 m², co oznacza objętość przefiltrowanej krwi na minutę w przeliczeniu na standardową powierzchnię ciała. Dzięki niemu możemy ocenić wydolność nerek i wyłapać ewentualne zaburzenia w ich pracy.
Badanie gfr i egfr – czy to to samo?
Choć terminy GFR i eGFR są często używane zamiennie, warto zaznaczyć subtelną różnicę. GFR, czyli klirens kreatyniny, to faktyczna wielkość przesączania kłębuszkowego, którą można określić poprzez bardziej złożone badanie, polegające na analizie kreatyniny w moczu dobowym i surowicy. Jest to metoda dokładniejsza, ale również bardziej czasochłonna. Z kolei eGFR to właśnie szacunkowy wskaźnik filtracji kłębuszkowej, obliczany na podstawie danych z jednego pobrania krwi, co czyni go znacznie bardziej praktycznym w codziennej diagnostyce. W codziennej praktyce medycznej, kiedy mówimy o ocenie funkcji nerek na podstawie rutynowego badania krwi, zazwyczaj mamy na myśli właśnie badanie eGFR.
Badanie egfr: wskazania i normy
Kiedy wykonać badanie egfr? poznaj wskazania
Istnieje wiele sytuacji, w których lekarz może zlecić badanie egfr. Kluczowe jest ono w przypadku podejrzenia niewydolności nerek lub monitorowania przebiegu już istniejących chorób nerek. Jest to również ważne narzędzie do oceny, jak przyjmowane leki wpływają na funkcję nerek, szczególnie te potencjalnie nefrotoksyczne, takie jak niektóre antybiotyki, leki moczopędne czy niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Osoby cierpiące na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, powinny regularnie badać eGFR, ponieważ te schorzenia stanowią główne czynniki ryzyka rozwoju chorób nerek. Do innych ważnych wskazań należą: zaawansowany wiek (wraz z wiekiem funkcjonowanie nerek naturalnie się pogarsza), choroby sercowo-naczyniowe (np. miażdżyca), nadwaga lub otyłość, choroby nowotworowe, przebyte zakażenia wirusowe (jak HIV/HCV), choroby nerek w rodzinie, a także przed niektórymi procedurami medycznymi, np. przed badaniami obrazowymi z użyciem kontrastu gadolinowego.
Egfr – jaka jest prawidłowa norma?
Ogólnie przyjmuje się, że prawidłowa wartość eGFR powinna być powyżej 90 ml/min/1,73 m². U młodych dorosłych ten poziom może być nieco wyższy i mieścić się w przedziale 90-130 ml/min/1,73 m². Należy jednak pamiętać, że nie określono ścisłej górnej granicy normy dla eGFR. Bardzo wysoki poziom może być związany z pewnymi stanami fizjologicznymi lub patologicznymi, takimi jak na przykład nieleczona cukrzyca typu 1. Wartości nieco poniżej normy, ale utrzymujące się powyżej 60 ml/min/1,73 m², mogą nie stanowić jeszcze powodu do niepokoju, jednak wymagają dalszej obserwacji, zwłaszcza jeśli występują inne czynniki ryzyka.
Wartość egfr a przewlekła choroba nerek (pchn)
Obniżony poziom eGFR poniżej 60 ml/min/1,73 m², utrzymujący się przez okres co najmniej 3 miesięcy, jest kluczowym kryterium do rozpoznania przewlekłej choroby nerek (PChN). eGFR jest niezwykle cennym narzędziem do oceny stadium zaawansowania PChN, dla którego wyróżnia się pięć etapów. Im niższa wartość eGFR, tym bardziej zaawansowane jest uszkodzenie nerek. Na przykład, stadium 1 oznacza eGFR powyżej 90 ml/min/1,73 m² przy współistniejących innych wskaźnikach uszkodzenia nerek, a stadium 5 to niewydolność nerek, gdzie eGFR spada poniżej 15 ml/min/1,73 m². Regularne monitorowanie eGFR pozwala na wczesne wykrycie problemu i wdrożenie odpowiedniego leczenia, co może spowolnić postęp choroby i zapobiec poważnym konsekwencjom.
Interpretacja wyników egfr i co oznaczają
Egfr – co może świadczyć niski wynik?
Niski wynik eGFR, czyli wartość poniżej 60 ml/min/1,73 m², jest sygnałem ostrzegawczym wskazującym na zaburzenie pracy nerek. Szczególnie niepokojący jest znaczący spadek tego wskaźnika w krótkim czasie, co może świadczyć o ostrym uszkodzeniu nerek. Oprócz chorób nerek, niski wynik może być również związany z innymi czynnikami, które niekoniecznie oznaczają chorobę nerek. Należą do nich między innymi: terapia glikokortykosteroidami, niska masa ciała (szczególnie u osób starszych z niedożywieniem), diety wegańskie lub wegetariańskie (które mogą wpływać na metabolizm kreatyniny), a także czynniki fizjologiczne u kobiet, w tym w ciąży. Dlatego tak ważna jest interpretacja wyników przez lekarza, który weźmie pod uwagę wszystkie indywidualne okoliczności.
Egfr – czy wynik może być za wysoki?
Nie ma ściśle określonej górnej granicy normy dla eGFR, co oznacza, że wynik może być za wysoki. Taka sytuacja może wystąpić na przykład w przypadku nieleczonej cukrzycy typu 1, gdzie wysoki poziom glukozy we krwi może prowadzić do przemijającego zwiększenia filtracji kłębuszkowej. Warto również zaznaczyć, że u kobiet w ciąży eGFR może fizjologicznie wzrosnąć. Dlatego też, podobnie jak w przypadku niskich wyników, nieprawidłowy poziom kreatyniny i wynik eGFR powinien być zawsze analizowany w kontekście całego obrazu klinicznego pacjenta przez specjalistę.
Jak przygotować się do badania egfr?
Aby badanie egfr było jak najbardziej wiarygodne, należy się do niego odpowiednio przygotować. Zaleca się, aby dzień przed badaniem unikać intensywnego wysiłku fizycznego, który może tymczasowo wpłynąć na stężenie kreatyniny we krwi. Należy również ograniczyć spożycie alkoholu oraz unikać tłustego jedzenia. Ważne jest, aby zapewnić sobie odpowiednią ilość snu i być wypoczętym w dniu badania. Samo badanie polega na pobraniu krwi, dlatego zaleca się przyjść na czczo – oznacza to minimum 8 godzin bez jedzenia i picia napojów innych niż woda. Odpowiednie przygotowanie jest kluczowe dla uzyskania precyzyjnego wyniku, który pomoże w trafnej diagnostyce i ocenie funkcji nerek.
Najczęściej zadawane pytania o badanie egfr
Co to jest eGFR i dlaczego jest ważne?
eGFR (estimated Glomerular Filtration Rate) to szacowana wielkość przesączania kłębuszkowego, która informuje nas o tym, jak efektywnie nasze nerki filtrują krew. Jest to niezwykle ważny wskaźnik oceniający funkcję nerek, pozwalający na wczesne wykrycie potencjalnych problemów i chorób nerek, a także monitorowanie ich postępu.
Czy badanie GFR i eGFR to to samo?
Nie, nie do końca. GFR (klirens kreatyniny) to faktyczne przesączanie kłębuszkowe, mierzone dokładniej, ale wymagające analizy moczu dobowego. eGFR to wynik szacunkowy, obliczany na podstawie kreatyniny we krwi, wieku, płci i innych czynników, co czyni go bardziej praktycznym w codziennej diagnostyce.
Jakie są prawidłowe wartości eGFR?
Prawidłowa wartość eGFR to zazwyczaj powyżej 90 ml/min/1,73 m². U młodych dorosłych może wynosić od 90 do 130 ml/min/1,73 m². Nie ma ustalonej górnej granicy normy.
Kiedy należy wykonać badanie eGFR?
Badanie eGFR zaleca się wykonać przy podejrzeniu niewydolności nerek, monitorowaniu chorób nerek, chorobach takich jak cukrzyca czy nadciśnienie, w podeszłym wieku, a także przy stosowaniu leków mogących uszkadzać nerki.
Co oznacza niski wynik eGFR?
Niski wynik eGFR (poniżej 60 ml/min/1,73 m²) może świadczyć o zaburzeniu pracy nerek lub przewlekłej chorobie nerek. Szczególnie niebezpieczne jest znaczne obniżenie tego wskaźnika w krótkim czasie.
Czy wynik eGFR może być za wysoki?
Tak, choć nie ma ustalonej górnej granicy normy, bardzo wysoki poziom eGFR może wystąpić na przykład w nieleczonej cukrzycy typu 1 lub fizjologicznie w ciąży. Wymaga to konsultacji z lekarzem.
Jak przygotować się do badania eGFR?
Przed badaniem zaleca się unikanie intensywnego wysiłku fizycznego, alkoholu i tłustego jedzenia dzień wcześniej. Należy również zgłosić się na czczo (minimum 8 godzin bez jedzenia i picia, można pić wodę).
Dodaj komentarz